Uciążliwy ból pośladka, który może promieniować do kończyny dolnej, często klasyfikowany jest jako rwa kulszowa. Jednak źródłem tych dolegliwości może być niepozorny mięsień gruszkowaty.
Mięsień gruszkowaty należy do grupy rotatorów stawu biodrowego. Jest zlokalizowany na powierzchni miednicznej kości krzyżowej i biegnie do krętarza większego kości udowej. Dlaczego jest on często przyczyną dużych dolegliwości? Jest to spowodowane jego specyficznym położeniem oraz budową. Mięsień gruszkowaty przebiega bardzo blisko nerwów pośladkowych, nerwu kulszowego oraz naczyń zaopatrujących dno miednicy. Jego przykurcz może podrażniać te struktury, dając objawy często mylone z rwą kulszową. Zespół mięśnia gruszkowatego oznacza nadmierne jego napięcie lub skrócenie.
Objawy
Zespół mięśnia gruszkowatego daje objawy bólu lokalnego – mniej więcej w środku pośladka (w okolicy kieszeni z tyłu spodni). Może promieniować do nogi i wzdłuż niej aż do stopy. Czasem ból promieniuje do pachwiny. Jest odczuwany jako palący, ćmiący, przeszywający czy rwący. Dolegliwości pojawiają się lub nasilają podczas siedzenia, chodzenia, wchodzenia na schody. Narasta przy pochylaniu się i unoszeniu nogi i ogranicza rotację wewnętrzną w kończynie. Dolegliwości pojawiają się również podczas biegania w momencie kontaktu pięty nogi chorej z podłożem, gdyż w tym właśnie momencie mocno aktywuje się mięsień gruszkowaty i wraz z innymi mięśniami umożliwia stabilne przeniesienie drugiej nogi w kolejnym kroku. Mogą pojawić się również zaburzenia czucia w postaci drętwienia lub mrowienia oraz osłabienie mięśni pośladkowych i pogorszenie stabilizacji miednicy.
Przyczyny
Jedną z najczęstszych przyczyn jest siedzący tryb życia. Spędzając długie godziny w ciągu dnia w pozycji siedzącej wywołujesz mikrouszkodzenia i przykurcz i nadmierne napięcie różnych grup mięśniowych, w tym mięśnia gruszkowatego. Dochodzi wtedy do ucisku nerwu kulszowego, co powoduje zaburzenia tkanek miękkich, które on unerwia. Także uraz i przeciążenie nie tylko samego mięśnia, ale również otaczających go tkanek prowokuje powstanie zespołu mięśnia gruszkowatego. Jest to dolegliwość spotykana u osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza biegaczy, powstająca na skutek niewłaściwej techniki biegu, braku rozgrzewki i rozciągania, popełnianych błędów treningowych oraz monotonnych treningów. Innymi przyczynami są również różnica w długości kończyn dolnych, nagły wzrost masy ciała, nieprawidłowa postawa ciała oraz nietypowa budowa anatomiczna mięśnia gruszkowatego.
Leczenie
Zdiagnozowanie zespołu mięśnia gruszkowatego jest trudne, dlatego warto udać się w tym celu do doświadczonego fizjoterapeuty lub lekarza. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu i wykonanych testów diagnostycznych będzie on mógł wykluczyć inne dysfunkcje dające podobne objawy.
Leczenie polega przede wszystkim na eliminację ucisku mięśnia gruszkowatego na nerw kulszowy oraz usunięcie stanu zapalnego. Fizjoterapeuta może zastosować terapię manualną tkanek miękkich, neuromobilizację, masaż czy kinesiology taping. Pokaże również odpowiednie ćwiczenia rozluźniające i rozciągające mięsień gruszkowaty oraz wzmacniające mięśnie obręczy biodrowej, które będzie można wykonywać samodzielnie w domu. Bardzo pomocny jest stretching i rolowanie.
W celu zlikwidowania stanu zapalnego można zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. W stanach ostrych stosuje się ostrzyknięcia mięśnia gruszkowatego. Ważne jest jednak to, aby igła została wprowadzona precyzyjnie we właściwe miejsce. Mięsień gruszkowaty jest mały i jest położony głęboko, dlatego nie jest to łatwe.
W czasie leczenie istotne jest unikanie przeciążeń dolnego odcinka kręgosłupa i okolicy obręczy biodrowej oraz pozycji i czynności nasilających dolegliwości bólowe. Warto również stosować rozluźniające pozycje ułożeniowe.
Fot.: fizjoplaner.pl
